BESYO'nun açılımı nedir ?
BESYO;
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu'nun kısaltmasıdır ve genelde bu
isimle anılır. Yüksekokul ibaresinin kullanılmasına rağmen bu bölümler 4
yıllık lisans eğitimi vermektedirler.
BESYO 'lara girebilmek için YGS sınavına mı girmem gerekiyor?
Evet.
YGS sınavından belirtilen puan barajını aşmış olmanız gerekmektedir.
Liseden normal ve spor alan çıkışlı olanlarda bu puan barajı değişiklik
göstermektedir. (Puan Barajları)
Puan Barajları Nelerdir? Günün
şartlarına göre her BESYO kendi puan barajını uygulama hakkına sahiptir.
Genelde standart bir puan barajı kullanılır. Bu baraj, spor alan
mezunları için 160.000, diğer alan mezunları için 185.000 dir. En yüksek
YGS puanları dikkate alınır. Bu puanlar baraj olduğundan size yetenek
sınavlarında ek puanlar getirmesini istiyorsanız YGS puanlarınızın daha
yüksek olması gerekir.
BESYO 'da okumak için hangi sınavlardan
geçmeliyim? BESYO, Güzel Sanatlar vb. okullara öğrenci alırken yapılan
sınavlara Özel Yetenek Sınavı adı verilir. Daha önce söylediğimiz gibi
ilk olarak gerekli YGS puanını almanız gerekmektedir. Daha sonra her
üniversitenin kendi imkânlarına ve kararlarına göre düzenlediği sınav
programlarına katılmanız gerekir. Bu tür sınavlar genelde sürat,
çabukluk, reaksiyon, koordinasyon, kuvvet vb. kıstaslara göre
planlanmaktadır. Bu nedenle sınava girerken vücut olarak buna hazır
olmanız gerekir. Son dönemlerde yapılan bazı yeni uygulamalar ile tek
sınav programları uygulanmaya başlanmıştır, bunlar genelde koordinasyon
testi olarak uygulanır. (Bkz. Sınav içeriği) Her üniversitenin sınavı
farklı tarihlerde yapılmaktadır, bazen aynı tarihlere rastlayan özel
yetenek sınavları ile karşılaşabilirsiniz. Sınav uygulamaları her yıl
Temmuz-Ekim tarihleri arasında gerçekleşir.
Her aday,
ÖYSP(Özel Yetenek Sınav Puanı), ÖYSP Standart Puanı (ÖYSP ?nin özel bir
formülle hesaplanarak ortaya çıkan puan-YGS Kitapçığında belirtilen),
AOBP (Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı), YGS-P (YGS Puanı), formülle
hesaplanmasıyla genel sınav puanı alır ve en iyiden, en kötüye doğru
sıralama yapılır. Belirtilen kontenjan dâhilinde olanlar bölümlere
yerleştirilir. (Formül, YGS Kitapçığında ve ilgili yetenek sınav
kitapçığında belirtilir).
Özel Yetenek Sınav İçeriği Nasıl Olmaktadır?
Bu çok geniş kapsamlı bir konudur ve her Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu?nda farklılıklar gösterebilmektedir.
Özel Yetenek Sınavına başvuru hakkı kazanan aday, ilgili BESYO ?ya sınav başvurusunu yapar.
Sınav
başvuru tarihleri ve koşulları genellikle ilgili üniversitenin resmi
web sitesinde Mayıs-Haziran-Temmuz aylarında açıklanır. (Bkz. BESYO
Siteleri )
BESYO ?larda eğitimi verilen bölümlere göre
tercihlerini yapan öğrenciler (Bkz. Eğitim Verilen Bölümler), sınav
programına göre ilgili sınavlara tabi tutulurlar. Bu sınavlar tercih
edilen bölümlere göre farklılık gösterdiği gibi, her bölüm için aynı
sınav sistemi de uygulanabilmektedir.
Sınav sonucunda alınan
puan, YÖK?ten gelen formüllere göre bilgisayar ortamında hesaplanır,
daha sonra asıl ve yedek liste olarak ilan edilir. Sıralama en iyi
puandan en kötü puana göre yapıldığından genel listede ilk sıralarda
olan adaylar ilgili bölüme yerleştirilmiş demektir. Fakat dikkat
edilmesi gereken bir husus vardır ki o da bazı BESYO ?larda yapılan
tercih sıralamasının önemli olduğudur. Bu tür uygulamalarda puanınız çok
iyi olduğu halde istediğiniz bölüme yerleşemeyebilirsiniz. Son yıllarda
uygulanan sınav sistemlerinde adaylar haksızlık yapıldığını
savunmaktadır. Bunun nedeni YÖK?ten gelen formül sistemine göre YGS
puanının çok önem kazanmış olmasıdır. Yani siz ne kadar iyi sporcu
olursanız olun, YGS den aldığınız puan düşükse ilgili yetenek sınavında
başarılı olamayabilirsiniz. Bu durum, sporcu geçmişi olmayan adayların
yüksek YGS puanlarıyla bu sınavlara başvurarak kazanmalarını
sağlamaktadır. Bu konu son yıllarda sürekli tartışılan bir konudur ve
henüz bir çözüme bağlanmamıştır.
Uygulanan sınav içeriklerine
gelince; genel yetenek sınavlarında, koşu, branş, esneklik, dayanıklılık
ve koordinasyon ana dallarında sınav sistemi uygulanmaktadır. Bu
dalların içeriğini ilgili BESYO Yönetimi belirlemektedir. Bu nedenle
adaylar her ilde farklı sınav programlarıyla karşılaşabilmektedirler,
bunun için birkaç yerde sınava girecek adayların bu duruma çok
hazırlıklı olması ve buna uygun antrenman programlarında çalışmalarını
yürütmesi gerekmektedir. Ülkemizde, BESYO, Spor Bilimleri Yüksekokulu ve
Fakültelere bağlı Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği bölümleri olmak
üzere toplam 47 ilde okul yer almaktadır. Bu 47 farklı sınav uygulaması
demek değildir, genelde bazı BESYO ?lar aynı sınav programını
uygulayabilmektedir.
Koşu: 30, 400, 800, 1500, 2400 metre
vb. uzunluklarda koşu sınavlarıdır. Bayanlarda ve erkeklerde farklılık
göstermektedir. Bazen eleme için yapılacağı gibi, bazen de puan için
uygulanabilmektedir. Uzun süreli ön hazırlık gerektiren sınav türüdür.
Branş:
Okulların eğitimlerini verdikleri ve bünyelerinde eğitmenlerini
barındırdıkları branş sınavlarıdır. Her BESYO ?da farklılık
göstermektedir. Genel anlamda takım ve bireysel spor branşlarında
uygulanır. Her branş sınavında sizden istenen hareketleri sergilersiniz,
başarınıza göre ilgili sınav gözetmeninden puan alırsınız.
Esneklik:
Son zamanlarda çok az BESYO ?da uygulanmaktadır. Fakat sporun anlamı
bakımından çok gerekli bir sınav türüdür. Burada alacağınız başarı hem
antrenman düzeyinizin hem de genetik yatkınlığınızın ortaya çıkmasında
önem arz etmektedir.
Dayanıklılık: Farklı sınav
türlerinde uygulanabilmektedir. Genelde adayların konsantrasyonlarını ve
eforlarını test etmek için uygulanır. Bu sınav türüne en uygun örnek;
Shutter Run (Mekik) koşusudur. (Farklı türlerde de uygulanabilmektedir.
İlgili Özel Yetenek Sınav Kitapçıklarında açıklamalı olarak
anlatılmaktadır.)
Koordinasyon: Hemen hemen her
sınav programında karşılaşılan bir türdür. Adayın, sürat, çabukluk,
denge, dikkat, motivasyon kriterlerinin ölçüldüğü sınav türüdür.
Engellerle zorlaştırılmış çeşitli istasyonlarla belirlenmiş parkuru en
kısa sürede tamamlamanız gerekmektedir. Her okulda farklı istasyon ve
sürelerde uygulanmaktadır. Standart bir uygulama yoktur. İlgili Özel
Yetenek Sınav Kitapçıklarında açıklamalı olarak yer almaktadır. Genel
ağırlık bu türlerde olmaktadır. Bunların yanında bölümler arası
farklılıklar göstermektedir.
Bu
sınavlara nasıl hazırlanabilirim? Ülkemizde 44 farklı ilde sınav
yapıldığından adayların önceden girecekleri sınavlara tam olarak
hazırlanması gerekecektir. Bazı sınavlara 1 aylık hazırlık dönemi
yeterli iken, bazı sınavlara ise, 4?5 aylık hazırlık dönemleri
gerekmektedir. Bunun nedeni vücudumuzun her zorluk derecesine farklı
tepki vermesi ve metabolizmanızın o efor düzeyine erişmiş olması
gerektiğindendir. Koşu (400, 800, 1500, 2400 metre
vb.) sınavlarında adayların yüksek efor sarf etmesi gerekmektedir. Bu
nedenle uzun mesafe koşulara hazırlıkla kısa mesafe (sprint) koşularına
hazırlık antrenmanları süre ve içerik olarak farklılıklar gösterecektir.
Adayların
hazırlık dönemine girmeden yapmaları gereken en önemli tercih hangi
sınav türüne hazırlanacağıdır aynı zamanda o sınav türüne yetecek puan
ve azmin kendilerinde olup olmadığını sorgulamaları gerekir. Girecekleri
sınav ile ilgili daha önceki yıllardan bilgi toplamaları yararlarına
olacaktır. Daha sonra hangi hazırlık kursuna gitmeliyim? Sorusu önem
kazanır. Bu gerçekten de bir adayın geleceğine yön verecek bir
tercihtir. Ülkemizde genelde yapılan en önemli yanlış, fiziksel
yeterliliği olmadığı halde maddi kazanç göz önünde tutularak herkesin
gruba dâhil edilmesidir. Burada çok büyük bir uygulama hatası vardır.
Birinci hata o gencin umudunu kötüye kullanmaktır, diğeri ise, iyiler ve
kötüleri (burada kastedilen antrenmanlı ve antrenmansız olanlardır)
aynı antrenman programlarına dâhil etmeleridir. Bunun tek nedeni ilgili
eğitmenlerin daha tam olarak antrenman yaptırabilecek düzeye erişmemiş
olmasıdır. Günümüzde halen 10 yıl öncesinin sınav sistemlerine göre grup
hazırlayan kurslar bile ne yazık ki vardır. Kurs araştırmasında
adaylara tavsiyemiz, kurs imkânlarını göz önünde bulundurmalarıdır.
Salon sınavlarına hazırlıkta mutlaka aynı sistemde hazırlanmış
salonlarda hazırlık döneminizi geçirmelisiniz. Yüksek fiyatlı olan
kurslar her zaman en iyilerdir mantığı çok yanlıştır. Bir de kursta
eğitim alan öğrenci ve eğitmen sayılarına dikkat etmek gerekir.
Unutmamalısınız ki çok iyi eğitmeni olan bir grupta 50 kişiyle antrenman
yapmak yerine orta karar bir grupta 10 kişiyle antrenman yapmak çok
daha verimli olacaktır. Günümüz sınav programlarında önemli olan
dayanıklılık değil, vücudumuzun her türlü sınav sistemine antrenmanlı
olmasıdır. Yarışmacı kişilikli olmanız size yetecektir. Gerisi ÖSS den
alacağınız yüksek puanlara kalmaktadır. Puan türünüz önemli değildir.
Eğitim
verilen bölümler nelerdir? BESYO bünyesinde; Antrenörlük Eğitimi, Beden
Eğitimi ve Spor Öğretmenliği, Rekreasyon Eğitimi, Spor Yöneticiliği
bölümleri yer almaktadır. Bazı BESYO ?larda bu bölümlerden sadece
birkaçı için eğitim verilirken, bazılarında tüm bölümlerin eğitimleri
verilmektedir. Mezun olduğunuzda diplomanızda ilgili uzmanlığın adı
yazılacaktır. Aşağıda yer alan tanımlar teknik tanımlar olup, içerikleri
günün koşullarına göre değişiklik göstermektedir.
Antrenörlük Eğitimi:
Bu bölümden mezun olan kişiler, altyapıda, gerekse performans sporunda
sporcu yetiştirebilen ülkemizde spor bilimleri alanındaki araştırmalara
katkıda bulunabilen, liderlik özelliğine sahip spor takımlarını veya
sporcuları yönlendiren kişilerdir.
- Spor bilimlerindeki gelişmeleri ve sporda başarının temellerini bilir
- Spor felsefesinin ana hatlarını bilir
- Aerobik ve Anaerobik dayanıklılık çalışmalarını uygulayabilir
- Cimnastikte düzen alıştırmalarını ve eşli hareketleri uygulayabilir
- Streching ve esneklik çalışmalarını uygulayabilir
- Sportif hareketlere yönelik anatomik yapıları bilir
- Kasların kasılması sırasındaki fonksiyonları ve meydana gelen eklem hareketlerini bilir
- Bilgi çağı, toplumunu ve bilgisayar kullanmasını bilir
- Türkçeyi doğru kullanmayı bilir.
- Dünyada ve Türkiye?de futbolun tarihsel gelişimini bilir.
- 18.19.20. yy dansı ve halk danslarını sahnede uygulayabilir.
- İnsan davranışı hakkında bilgi sahibidir.
- Biomekaniğin temellerini ve hareket kinetiğinin çeşitlerini bilir.
- Motorsal özellikleri geliştirici oyun öğretimi yöntemlerini uygulayabilir.
- Enerji sistemleri ve spor hakkında bilgi sahibidir.
- Yeterli derecede İngilizce bilgiye sahiptirler.
- Değişik spor dallarına ait sportif performansı mekanik kavramlar ile açıklayabilir.
- Rekreasyon amaçlı programlar için kayıt programı yapabilir.
- Osmanlı devlet düzeni ve M.K. paşanın Anadolu?da ulusal örgütlenme olaylarını bilir.
- Anatomik pozisyonları ve beden kompozisyonunu antropemetrik yöntemle değerlendirme yapabilir.
- Antrenman termolojisi ve antrenman ilkeleri hakkında bilgi sahibidir.
- Bisikleti doğru bir şekilde kullanabilir.
- Yüzmede temel öğretim basamaklarını bilip uygulayabilir.
- Beslenmenin önemini bilir.
- Spor programının özellikleri, spor alanının öğretiminde göz önünde bulunması gerekenleri bilir.
- Tenis oyun kurallarını bilip uygulayabilir.
- Çocukta sporsal başarı yeteneğini etkileyen öğeleri bilir.
- Antrenör olarak bir yerde uygulamalı bir şekilde çalışabilir.
- Güç geliştirmede antrenman özellikleri ve ilkeleri hakkında bilgi sahibidir.
- Bilimsel araştırma ve diğer bilimsel etkinlikler hakkında bilgi sahibidir.
- Spor sosyolojisinin tanımını, olgusunu ve kavramını bilir.
- Liderlik ile ilgili temel kavramları uygulayabilir.
- Sporda motorsal testlerin önemini, geçerlilik ve güvenilirliği bilir.
- İstatistiğin temel kavramlarını bilir.
- Açık ve kapalı spor tesis yapımı, bakımı ve ölçü standartlarını bilir.
- Spor hekimliğinin tarihçesi, spor yaralanmalarında bilgi sahibidir.
Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği:
Bu bölümden mezun olan kişiler, Spor Eğitimi, çocuk gelişimi, spor ve
çocuk psikolojisi, sağlık bilgisi, anatomi, hareket bilgisi, liderlik,
pedagoji vb. alanlarda eğitimler alarak okullarda Beden Eğitimi ve Spor
derslerini yürüten, ilgili kurumlarda branş eğitimlerini sürdüren,
gençlerimizin gelişiminde onlara kültür, spor ve insan sevgisini
aşılayan bireylerdir.
Rekreasyon Eğitimi: Bu
bölümden mezun olan kişiler, serbest zaman kullanımında rekreasyon
programlarını her düzeyde ve çeşitli yaş gruplarına ilişkin etkinlik
programlarını planlayabilen, yaratıcı, üretken, farklı yabancı dilleri
kullanabilen bireylerdir.
- Temel Duruşları yürüyüşleri, ritmi ve eşli hareketlerini uygulayabilir
- Yeterli derecede bilgisayar kullanımını bilir
- İletişim türlerini, kavramını ve tanımını bilirler
- İleri derecede İngilizce konuşabilirler
- Temel dans tekniği, Estetiği ve bunları harekete geçirebilir
- Halk danslarını ve bunlara bağlı estetik öğeler yapabilirler
- Spor bilimlerindeki gelişmeli ve sporda başarının temellerini bilir
- Sahne yeteneğine sahiptirler
- Dram sanatının tarihsel evrimini ve irdeleme yöntemlerinin öğretilmesini bilir
- Dil-kültür-ulus ilişkisini bilir
- Toplumsal kültür içinde tiyatronun yeri ve önemi hakkında bilgi sahibidir
- Kitle iletişimi ve kurumları hakkında bilgi sahibidir
- Zaman, serbest zaman ve rekreasyon kavramlarını uygulayabilir
- Genel hareket eğitim ve dans tekniklerini bilir
- Yürüyüş ve koşu çeşitlerini bilir
- Yüzmede temel öğretim basamaklarını ve Türkiye?de ve Dünyada tarihsel gelişimini bilir
- Halk sağlığını korumayla ilgili bilgi sahibidir
- Beş duyu organını harekete geçirip uygulayabilir
- Motor gelişim alanları ve çocuk gelişim modellerini bilir
- Osmanlı devlet düzeni ve M.K paşanın Anadolu?da ulusal örgütlenmesini bilir
- Enerji, iş ve güç ölçümlerini yapabilir
- Organizmayı spora hazırlayıp uygulayabilir
- Fiziksel uygunluğun bireysel sağlık ile ilişkisini bilir
- Doğru nefes alma ve verme becerisini uygulatabilir
- 0-8 yaş çocuğunda fiziksel, ruhsal, toplumsal gelişimi bilir
- Müziğin harekete dönüştürme sanatını oyun şeklinde uygulayabilir
- Yeterli ve dengeli beslenmenin önemini bili
- Sporda ilk yardımın gerekliliğini bilir
- Hayal gücünü kullanmayla beş duyu organını harekete geçirebilir
- Değişik organizasyonlarda animasyon programı hazırlayıp uygulayabilir
- Sporun engelliler üzerindeki etkilerini bilir
- Uzun sürekli serbest zamanları planlayıp uygulayabilir
- Yaratıcılığı, doğaçlamayı ve dansı şekillendirmeyi yapabilir
- Yaşlanmaya bağlı fiziksel ve ruhsal sorunları bilir
- Step ve Aerobik egzersizleri uygulayabilir
- Yönetim düşüncesi ve kalite anlayışını bilir
- Personel yönetimine ilişkin bilgi sahibidir
- Spor tesislerinde yapısal düzenleme yapabilir
- Stresin kaynaklarını ve stres sırasında meydana gelen değişiklikleri bilir
- Tenis sporu ile ilgili bilgi sahibidir
- Masajın fizyolojik, mekanik ve refleks etkilerini bilir
- Farklı ortamlarda animasyon yapabilir
- Kış turizmine yönelik etkinlikleri uygulayabilir
- Liderlik benliğini uygulayabilir
- Suya atlama çeşitlerini yapabilir
- Çeşitli branşlarda açık ve kapalı spor tesislerini bakımı ve ölçümlerini bilir
- Yaz gruplarına göre denizde yapılan sporları uygulayabilir
- Doğada yapılan sporları uygulayabilir
- Spor sosyolojisinin amaçları ve gelişimini bilir.
Spor Yöneticiliği:
Gençlik ve Spor Müdürlüklerinde, Otellerde, Spor Kulüplerinde yönetici,
idareci, menajer ve koordinatör vasfında çalışabilirler.
- Hukuk kaynaklarını ve kanunları bilir
- Arz talep ve verim yasalarını bilir
- İşletmelerin hukuki yapılarını uygulayabilir
- Yeterli derecede matematik işlemleri yapabilir
- Aile ve toplumsal grupları bilir
- Spor bilimlerinde gelişmeler, sporda başarının temellerini bilir
- Yeterli derecede İngilizce konuşabilir
- Bireysel sporlar hakkında bilgi sahibidir
- Takım sporları hakkında bilgi sahibidir
- Bilgisayar kullanabilir
- İşletmelerin yönetim ve organizasyonunu uygulayabilir
- Ticaret şirketleri hakkında bilgi sahibidir
- İşsizliğin sosyal boyutları ve işsizlikle savaşıma yönelik politikaları uygulayabilir.
- Çalışma ekonomisi ve iş piyasalarını bilir
- Endüstrileşmeye çağdaş yaklaşabilir
- Vergi hukukunun kaynaklarını bilir
- Mali tablolar ve mali karakterdeki olayları mali tablolara yansıtabilir
- Spordaki performansı spor psikolojisi ile artırabilir
- Personel yönetimi, örgütlenmesi gibi temel olguları uygulayabilir
- Spor yönetimi alanındaki meslek gruplarını açıklayabilir
- Beslenmenin tam ve doğru şekilde yapılmasını uygulayabilir
- Masa tenisi oynayabilir
- Badminton oynayabilir
- Türkiye Ekonomisinin dünyadaki yeri ve önemini bilir
- Bir spor organizasyonu düzenleyebilir
- Liderlik özelliklerini uygulayabilir
- Spor kulüplerini ekonomik olarak inceleyebilir
- Birey ve çevre ilişkisini kurabilir
- İşletmelerde ölçme ve değerlendirme yapabilir
- Spor gazetelerinin, gazeteciliğin genel yapısını bilir
- Yönetimde kaliteli anlayışını, üstünlüklerini uygulayabilir
- Serbest zamanları değerlendirmeyi etkileyen öğeleri uygulayabilir
- İşletmelerde Finansal bölümün örgütlenmesini bilir
- İşçi sağlığı ve güvenliğinin önemini bilir
- Verilerin sınıflandırılmasını yapabilir
- İşgücü planlamasını yapabilir
- Pazarlamanın gelişimini ve pazarlama araştırmalarını uygulayabilir
- Sporda pazarlama ihtiyacını ve önemini bilir
- Bisiklete doğru bir biçimde binebilir
- Engellilerde Beden Eğitimi ve sporun önemini bilir
- Sporda iş kanunu ve ceza hukukunu uygulayabilir
- Kamu ve özel kuruluşlarının halk ilişkilerin gelişimini bilir
- Politik bir güç olarak sporu kullanabilir
- Sosyal bilim kavramlarını bilir.
- Sportif turizm organizasyonları uygulayabilir
- Spor işletmelerinde yönetimde bulunabilir.
Milli Sporcu olmam sınavlarda bir avantaj mıdır?
Bazı BESYO ?larda Milli sporculara özel fırsatlar sunulurken,
bazılarında ise tüm adaylarla aynı statüde olabilirler. Genelde Milli
Sporcularımız Yetenek Sınavlarına girdiklerinde bazı ayrıcalıklara sahip
olabilirler. Bunlara kısaca örnekler verecek olursak, bazı okullarda
Milli Sporculara ek kontenjan ayrılır ve belirtilen spor dallarında
başvuru yapan adaylar direk okula alınır. Bazı okullarda mevcut bir
sınav programından tam puan almış sayılır fakat YGS puan hesaplamasında
katsayılar diğer adaylarla aynı şekilde uygulanır. Bazılarında da sınav
başvuru puan barajları spor çıkışlı adaylarla aynı tutulur. Bunları
şekillendirmemiz mümkündür. Önemli olan tek şey, ilgili milli sporcunun
mutlaka milliliğini bağlı olduğu federasyon veya GSGM den yeni tarihli
onaylanmış
belge ile kanıtlamasıdır.